Tiết 38 + 39
Bài 25: CUỘC KHÁNG CHIẾN LAN RỘNG TOÀN Ở HÀ NỘI
VÀ CÁC TỈNH ĐỒNG
BẰNG BẮC KÌ.
1.
Tình hình Việt Nam trước khi thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì.
-
Pháp đã chiếm xong 6 tỉnh Nam kì và Cam- pu- chia.
-
Thiết lập bộ máy cai trị và bóc lột kinh tế.
-
Nhà Nguyễn: Thực hiện chính sách đối nội và đối
ngoại lỗi thời.
2. Thực dân
Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ nhất (1873).
a/ Nguyên nhân:
-
Lấy cớ giải quyết vụ Đuy –
puy, Pháp cử Gác – ni – ê chỉ huy hơn 200 quân kéo ra Bắc.
b/ Diễn biến:
-
Sáng
20-11-1873 Pháp nổ súng đánh và chiếm thành Hà Nội.
-
Các tỉnh Hải Dương, Hưng Yên, Ninh Bình, Nam Định
cũng rơi vào tay Pháp.
3. Kháng chiến ở Hà Nội và các tỉnh đồng bằng Bắc Kì (1873- 1874)
Diễn biến:
-
Nhân dân Hà Nội sẵn sàng chiến
đấu.
+ Ngày 21-12-1873, Pháp đánh
ra Cầu Giấy bị quân Hoàng Tá Viêm cùng với quân cờ đen của Lưu Vĩnh Phúc phục
kích
+ Gác - ni -
ê cùng một số sĩ quan bị giết.
-
Ngược lại, nhà
Nguyễn lại ký với Pháp hiệp ước Giáp Tuất
(15-3-1874)
Nội dung hiệp ước:
+ Pháp rút
khỏi Bắc Kì;
+ 6 tỉnh Nam
Kì hoàn toàn thuộc Pháp ( Gia Định, Định Tường, Biên Hòa, An Giang, Vĩnh Long,
Hà Tiên)
II.
THỰC DÂN PHÁP ĐÁNH CHIẾM BẮC KÌ LẦN THỨ HAI. NHÂN DÂN BẮC KÌ TIẾP TỤC KHÁNG CHIẾN
TRONG NHỮNG NĂM 1882 – 1884.
1.
Thực
dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ hai (1882).
-
Âm mưu của Pháp.
+
Lấy cớ triều
đình Huế vi phạm hiệp ước 1874, vẫn giao thiệp với nhà Thanh mà không hỏi ý
kiến Pháp, Pháp mang quân đánh chiếm Bắc Kì lần hai.
-
Diễn biến:
+
3 – 4 –
1882, quân Pháp do Ri – vi – e chỉ huy kéo ra Hà Nội khiêu khích.
+
25 – 4 –
1882, Ri – vi – e gửi tối hậu thư buộc Tổng đốc Hoàng Diệu nộp thành.
+
Quân ta
chống trả nhưng thất bại.
2.
Nhân dân Bắc Kì tiếp tục kháng Pháp.
-
Ở Hà Nội:
nhân dân tích cực phối hợp với quân của triều đình chống Pháp.
-
19-5-1883,
chiến thắng Cầu Giấy lần 2, Ri-vi-e bị giết.
-
Triều đình
hèn nhát, không quyết tâm chống Pháp.
-
Pháp
gấp rút đánh chiếm Thuận An.
3.
Hiệp ước Pa – tơ – nốt. Nhà nước phong kiến Việt Nam sụp đổ (1884).
-
Chiều 18 – 8
– 1883, Pháp bắt đầu tấn công Thuận An.
-
20 – 8,
chúng đổ bộ lên khu vực này.
-
Ngày
25-8-1883, triều đình Huế kí hiệp ước Hác - Măng (thừa nhận nền bảo hộ của Pháp
ở Bắc Kì, Trung Kì).
-
Ngày 6-6-1884 triều đình Huế lại ký với Pháp
Hiệp ước Pa-tơ-nốt" Chế độ phong kiến độc lập Việt Nam chấm dứt.”
v PHẦN NỘI DUNG HỌC THUỘC:
1.
Thực dân
Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần 1 (1873) và kháng chiến của nhân dân ta.
2.
Thực dân
pháp đánh chiếm bắc kì lần thứ hai. Nhân dân bắc kì tiếp tục kháng chiến trong
những năm 1882 – 1884.
3.
Trình bày
nội dung hiệp ước Pa- tơ- nốt.
v CÂU HỎI VẬN DỤNG:
1.
Âm mưu đánh
chiếm Bắc Kì của thực dân Pháp là gì?
2.
Tại sao triều đình Huế lại chấp nhận kí Hiệp ước Pa- tơ- nốt?
TIẾT 40 + 41:
BÀI 26: PHONG TRÀO
KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP
TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẾ KỈ XIX
I.
CUỘC PHẢN CÔNG CỦA PHÁI CHỦ CHIẾN TẠI KINH THÀNH HUẾ. VUA HÀM NGHI RA “CHIẾU CẦN
VƯƠNG”.
1.
Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế tháng 7 – 1885.
a. Nguyên nhân:
-
Phái chủ
chiến (đứng đầu là Tôn Thất Thuyết) vẫn chờ cơ hội giành lại chủ quyền từ tay
Pháp.
-
Pháp lo sợ
tìm cách tiêu diệt phe chủ chiến.
b. Diễn biến:
-
Đêm 4 rạng
5-7-1885, Tôn Thất Thuyết ra lệnh tấn công vào đồn Mang Cá và Tòa Khâm Sứ.
-
Nhờ có ưu
thế về vũ khí, Pháp phản công chiếm kinh thành Huế.
2. Phong trào Cần vương :
a. Nguyên nhân:
-
Vụ biến kinh
thành thất bại, Tôn Thất Thuyết đưa vua Hàm Nghi chạy ra Tân Sở (Quảng Trị).
-
13 – 7 –
1885, Hàm Nghi hạ chiếu Cần Vương.
-
Phong trào
yêu nước chống Pháp dưới ngọn cờ Cần Vương diễn ra sôi nổi.
b. Diễn biến:
Chia làm 2
giai đoạn:
+ Giai đoạn 1 (1885 – 1888): khởi nghĩa nổ ra
khắp Bắc và Trung Kì.
+ Giai đoạn 2 (1888 – 1896): phong trào quy tụ
trong những cuộc khởi nghĩa lớn.
c.
Kết quả: Phong trào
thất bại.
II. NHỮNG CUỘC KHỞI NGHĨA LỚN TRONG PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG.
1. Khởi nghĩa Ba Đình (1886 – 1887).( chỉ cần tìm hiểu)
-
Địa bàn:
huyện Nga Sơn - Tỉnh Thanh Hoá.
-
Lãnh đạo:
Phạm Bành và Đinh Công Tráng.
-
Khởi nghĩa
kéo dài từ 12 -1886 đến 1-1887 rất quyết liệt song bị thực dân Pháp dập tắt
2. Khởi nghĩa Bãi Sậy (1883 –
1892).( Chỉ cần tìm hiểu)
-
Căn cứ: vùng Bãi Sậy - Tỉnh
Hưng Yên.
-
Lãnh đạo: Nguyễn Thiện Thuật
-
Diễn biến:
+
1883-1892 nghĩa quân thực hiện
chiến thuật du kích.
+
Cuối năm 1889 lực lượng suy yếu dần _ Khởi nghĩa tan rã.
3. Khởi nghĩa Hương Khê (1885 – 1896).
-
Căn cứ: huyện Hương Khê, Hương
Sơn( tỉnh Hà Tĩnh).
-
Lãnh đạo: Phan Đình Phùng và
Cao Thắng.
-
Khởi nghĩa chia 2 giai đoạn:
+ Giai đoạn 1: 1885 – 1888, nghĩa quân xây
dựng lực lượng, luyện tập quân đội, rèn đúc vũ khí.
+ Giai đoạn 2:1888 – 1896: thời kì chiến đấu quyết liệt của nghĩa quân.
-
Sau khi Phan Đình Phùng hi
sinh, khởi nghĩa tan rã.
v PHẦN CẦN HỌC
THUỘC:
1.
Cuộc
phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế tháng 7 – 1885.
2.
Phong
trào Cần Vương
3.
Khởi nghĩa Hương Khê ( 1885- 1896)
v CÂU HỎI VẬN
DỤNG:
1)
Cần Vương có nghĩa là gì?
2)
Nêu nhận xét của em về phong trào cần vương?