Bài 26 - CUỘC ĐẤU TRANH GIÀNH QUYỀN TỰ CHỦ CỦA HỌ KHÚC, HỌ DƯƠNG.
1. Khúc Thừa Dụ dựng quyền tự chủ trong hòan cảnh nào?
- Từ cuối thế kỉ IX, nhà Đường suy yếu, lợi dụng tình hình này, Khúc Thừa Dụ đã tập hợp nhân dân nổi dậy.
- Giữa năm 905, Khúc Thừa đánh chiếm Tống Bình và tự xưng là Tiết độ sứ, xây dựng chính quyền tự chủ.
- Đầu năm 906, vua Đường buộc phong Khúc Thừa Dụ làm Tiết độ sứ An Nam đô hộ.
- Năm 907, Khúc Hạo lên thay, đã thực hiện nhiều cải cách nhằm phát triển đất nước:
+ Đặt lại khu vực hành chánh. Cử người trông coi mọi việc đến tận xã.
+ Xem xét và định lại mức thuế. Bãi bỏ các thứ lao dịch của thời Bắc thuộc.
+ Lập lại sổ hộ khẩu.
Mục đích: xây dựng chính quyền độc lập, tự chủ
2. Dương Đình Nghệ chống quân xâm lược Hán ( 930-931).
- Năm 917, Khúc Hạo mất, Khúc Thừa Mỹ lên thay.
- Năm 930, quân Nam Hán xâm lược nước ta.
- Khúc Thừa Mỹ chống cự không nổi bị bắt về Quảng Châu (Trung Quốc ), nhân cơ hội đó Nhà Hán đặt cơ quan đô hộ ở Tống Bình (Hà Nội).
- Năm 931, Dương Đình Nghệ từ Thanh Hóa tấn công ra Bắc và chiếm được Tống Bình.
- Quân Nam Hán bị đánh tan, Dương Đình Nghệ xưng Tiết độ sứ, tiếp tục xây dựng nền tự chủ.
Bài 27: Ngô Quyền và chiến thắng Bạch Đằng năm 938
1. Ngô Quyền đã chuẩn bị đánh quân xâm lược Nam Hán như thế nào?
a. Tiểu sử Ngô Quyền
Ngô Quyền (898 – 944), quê ở Đường Lâm (Hà Nội). Là con rể của Dương Đình Nghệ. Là có sức khỏe, chí lớn, mưu cao, mẹo giỏi…
b. Hoàn cảnh lịch sử
-- Năm 937, Dương Đình Nghệ bị một viên tướng của mình là Kiều Công Tiễn giết chết để đoạt chức.
- Ngô Quyền liền kéo quân ra Bắc để tiêu diệt Kiều Công Tiễn
- Kiều Công Tiễn cầu cứu nhà Nam Hán. Vua Nam Hán lấy cớ xâm lược nước ta lần thứ 2.
c. Kế hoạch quân Nam Hán
Năm 938, vua Nam Hán sai con trai là Lưu Hoằng Tháo chỉ huy một đạo quân thủy sang xâm lược nước ta.
d. Chuẩn bị của Ngô Quyền
- Trừng trị tên phản bội Kiều Công Tiễn
- Ông quyết định chọn sông Bạch Đằng làm nơi quyết chiến với giặc.
- Huy động quân và dân đốn gỗ, đẽo nhọn đầu và bịt sắt rồi đóng xuống lòng sông ở những nơi hiểm yếu tạo thành một trận địa cọc ngầm.
2. Chiến thắng Bạch Đằng năm 938
a. Diễn biến
- Cuối năm 938, Lưu Hoằng Tháo xâm lược nước ta bằng đường biển.
- Lúc thủy triều lên, Ngô Quyền cho thuyền nhẹ ra nhử giặc vào trận địa cọc ngầm
- Lưu Hoằng Tháo đốc quân đuổi theo vượt qua bãi cọc.
- Thủy triều rút, Ngô Quyền hạ lệnh dốc toàn lực lượng đánh trở lại.
- Quân Nam Hán tháo chạy, rơi vào trận địa cọc ngầm.
- Quân ta từ trên đánh xuống, từ 2 bên bờ đánh sang, đánh giáp lá cà quyết liệt.
b. Kết quả:
- Quân địch bỏ thuyền nhảy xuống sông, phần bị giết, phần bị chết đuối, thiệt hại đến quá nửa.
- Lưu Hoằng Tháo tử trận
- Vua Nam Hán vội vã hạ lệnh thu quân về nước.
=> Thắng lợi hoàn toàn thuộc về ta.
c. Ý nghĩa:
- Đập tan mưu đồ xâm lược của quân Nam Hán
- Kết thúc thợi kì Bắc thuộc. Mở ra kỉ nguyên mới cho dân tộc- kỉ nguyên độc lập và tự chủ lâu dài