Bài 23.
TỔNG KHỞI NGHĨA THÁNG TÁM 1945 VÀ SỰ THÀNH LẬP
NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HOÀ
(1 tiết)
A. NỘI DUNG BÀI HỌC:
I. LỆNH TỔNG KHỞI NGHĨA ĐƯỢC BAN BỐ.
- Thế giới: Ở châu Âu, Đức bị thất bại, ở châu Á Nhật đầu hàng Đồng minh.
- Trong nước:
+ Quân Nhật hoang mang, dao động cực độ.
+ Từ 14 - 15.8.1945, hội nghị toàn quốc của Đảng CSĐD quyết định phát động tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nước.
+ UB khởi nghĩa toàn quốc được thành lập và ra Quân lệnh số 1 kêu gọi toàn dân nổi dậy.
+ Quốc dân đại hội được tiến hành ở Tân Trào.
+ Chủ tịch Hồ Chí Minh kêu gọi đồng bào cả nước khởi nghĩa giành chính quyền.
|
Thời gian
|
Sự kiện
|
|
19/8/1945
|
Cuộc khởi nghĩa thắng lợi hoàn toàn ở Hà Nội
|
|
14-18/8/1945
|
Bốn tỉnh Bắc Giang, Hải Dương, Hà Tĩnh, Quảng Nam giành được chính quyền.
|
|
23/8/1945
|
Khởi nghĩa thắng lợi ở Huế
|
|
25/8/1945
|
khởi nghĩa thắng lợi ở Sài Gòn
|
|
28/8/1945
|
Khởi nghĩa thắng lợi trong cả nước.
|
|
2/9/1945
|
Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn độc lập tuyên bố nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời.
|
II. DIỄN BIẾN CHÍNH CỦA CUỘC TỔNG KHỞI NGHĨA THÁNG TÁM NĂM 1945.
III. Ý NGHĨA LỊCH SỬ VÀ NGUYÊN NHÂN THÀNH CÔNG CỦA CÁCH MẠNG THÁNG TÁM.
1. Ý nghĩa:
- Đối với dân tộc:
+ Phá tan xiềng xích nô lệ của TDP và phát xít nhật, lật đổ chế độ pk, lập ra nước Việt Nam dân chủ cộng hoà.
+ Đưa nước ta trở thành nước độc lập, mở ra một kỷ nguyên mới cho dân tộc ta - kỷ nguyên độc lập, tự do. - Quốc tế:
+ Cổ vũ nhân dân các nước thuộc địa và phụ thuộc, góp phần củng cố hoà bình ở khu vực Đông Nam Á nói riêng, trên toàn thế giới nói chung.
2. Nguyên nhân thắng lợi:
- Dân tộc ta có truyền thống yêu nước sâu sắc, đấu tranh kiên cường bất khuất vì độc lập tự do.
- Sự lãnh đạo tài tình của Đảng và chủ tịch Hồ Chí Minh, sự chuẩn bị về mọi mặt của nhân dân ta.
- Có khối liên minh công nông vững chắc, tập hợp được mọi lực lượng yêu nước trong mặt trận dân tộc thống nhất rộng rãi.
- Điều kiện quốc tế thuận lợi, Liên Xô và các nước Đồng minh đánh bại phát xít Đức - Nhật.
Chương IV
VIỆT NAM TỪ SAU CÁCH MẠNG THÁNG 8
ĐẾN TOÀN QUỐC KHÁNG CHIẾN
Bài 24
CUỘC ĐẤU TRANH BẢO VỆ VÀ XÂY DỰNG CHÍNH QUYỀN
DÂN CHỦ NHÂN DÂN (1945-1946)
(2 tiết)
I. TÌNH HÌNH NƯỚC TA SAU CM THÁNG TÁM.
* Nước ta đứng trước những khó khăn lớn:
- Giặc ngoại xâm: Miền Bắc: 20 vạn quân Tưởng, Miền Nam: quân Anh kéo vào dọn đường cho Pháp quay lại xâm lược.
+ Trong nước, 6 vạn quân Nhật đang chờ giải giáp.
+ Bọn phản động ngóc đầu dậy chống phá.
-Giặc đói: Nạn đói cuối năm 1944 đầu năm 1945 chưa được khắc phục, nạn lụt, hạn hán kéo dài, công nghiệp đình đốn, hàng hoá khan hiếm, giá cả tăng vọt. - Tài chính: Ngân sách nhà nước trống rỗng, nhà nước chưa kiểm soát được Ngân hàng ĐD. - Giặc dốt: 90% dân số mù chữ, tệ nạn xã hội tràn lan.
II. CỦNG CỐ CHÍNH QUYỀN CÁCH MẠNG VÀ BẢO VỆ ĐỘC LẬP DÂN TỘC.
- Bước đầu xây dựng và củng cố chế độ mới.
Những khó khăn
Biện pháp giải quyết
Chính quyền non trẻ
- 6.1.1946, tiến hành bầu cử QH khoá I hơn 90% cử tri tham gia.
Giặc đói
Lập hủ gạo cứu đói, tổ chức “ngày đồng tâm”.
Đẩy mạnh tăng gia sản xuất.
=> Nạn đói được đẩy lùi.
Giặc dốt
Thành lập cơ quan Bình dân học vụ và kêu gọi toàn dân tham gia phong trào xoá nạn mù chữ.
Tài chính
phát động “tuần lễ vàng” xây dựng “quỹ độc lập” nhằm kêu gọi nhân dân đóng góp.
- Đấu tranh chống thực dân Pháp ở Nam Bộ và chống quân Tưởng ở bắc Bộ
a. Từ tháng 9 – 1945 đến trước ngày 6 – 3 – 1946.
* Ở Nam Bộ.
- Đêm 22 rạng 23 tháng 9.1945, Pháp đánh úp trụ sở uỷ ban nhân dân Nam Bộ mở đầu cho cuộc xâm lược nước ta lần 2.
- Chủ trương của ta: kháng chiến chống Pháp.
* Ở miền Bắc.
- Quân Trung Hoa Dân quốc và bọn tay sai đưa ra yêu sách.
- Chủ trương của ta: + Hòa với Trung Hoa Dân quốc.
+ Trấn áp bọn phản cách mạng.
b. Từ ngày 6 – 3 – 1946 đến trước ngày 19– 12 – 1946. Hiệp định Sơ bộ (6 – 3 – 1946).
- Ngày 6.3.1946, Hiệp định sơ bộ được kí kết.
- Nội dung:
+ Pháp công nhận Việt Nam là một quốc gia tự do nằm trong khối Liên hiệp Pháp.
+ Quân Pháp ra miền Bắc thay thế quân Trung Hoa Dân quốc. + Hai bên ngừng bắn ở Nam Bộ.
· Tạm ước Việt – Pháp (14 – 9 – 1946).
- 14.9.1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh kí với Pháp bản Tạm ước.
- Nội dung: tiếp tục nhượng cho Pháp 1 số quyền lợi về kinh tế, văn hoá ở Việt Nam. -Ý nghĩa:
+ Giúp ta loại được một kẻ thù là quân Tưởng.
+ Có thêm thời gian hoà hoãn để chuẩn bị cho cuộc kháng chiến lâu dài.
B. LUYỆN TẬP:
Câu 1. Vì sao cách mạng tháng Tám năm 1945 là một sự kiện lịch sử vĩ đại của dân tộc Việt Nam?
Câu 2. Vì sao nói cách mạng tháng Tám năm 1945 có tác dụng góp phần cổ vũ các dân tộc thuộc địa, nửa thuộc địa đứng lên giành độc lập?
Câu 3. Hãy vẽ Sơ đồ tư duy các biện pháp giải quyết khó khăn của chính phủ trong giai đoạn đầu.
Câu 4. Cho biết Đảng, Chính phủ đã thực hiện những biện pháp gì để xây dựng và củng cố chế độ mới sau cách mạng tháng Tám 1945. Biện pháp nào là quan trọng nhất? Vì sao?